اعتیاد نوجوان | راه های پیشگیری و درمان اعتیاد نوجوانان

اعتیاد نوجوان به مواد مخدر یکی از مهترین چالش هایی است که امروزه بسیاری از نوجوانان مبتلا به این موضوع هستند. یکی از مهم ترین موضوعات مورد بحث والدین، مشاورین و جامعه شناسان سال های اخیر دلایل کشش نوجوانان به مواد مخدر و یافتن راه حل هایی برای درمان اعتیاد است. بی شک می توان گفت مصرف مواد مخدر همیشه مضر شناخته می شود. اما اگر قبل از رسیدن به سن بلوغ، یعنی در سنین نوجوانی و جوانی مصرف شود، آسیب آن بیشتر نیز خواهد بود. زیرا تأثیر منفی بر رشد مغز دارد که تأثیر و عواقب آن در درازمدت زیاد تر نیز خواهد شد. در این مطلب نحوه تأثیر مصرف مواد مخدر بر جوان‌ ترین افراد، راه های تشخیص اعتیاد نوجوان و راه های درمان این بیماری خانمان سوز ( اعتیاد) و ارتباط والدین با نوجوان در این مورد را شرح می دهیم. برای دستیابی به اطلاعاتی جامع و مفید در این مقاله با ما همراه باشید.

دلایل کشش نوجوانان به مواد مخدر چیست؟

دلایل متعددی موجب می شود که نوجوانان به سمت اعتیاد به مواد مخدر کشیده شوند. برای آشنایی هر چه بیشتر شما مهم ترین آن ها را ذکر خواهیم کرد.

رفتار همسالان،والدین، سایر بزرگسالان

نوجوانان افراد زیادی را می بینند که از مواد مختلف استفاده می کنند. آن ها می بینند که والدین و سایر بزرگسالان در حال نوشیدن، سیگار کشیدن و گاهی استفاده از مواد مخدر هستند. علاوه بر این، صحنه اجتماعی نوجوانان اغلب حول محور نوشیدن و کشیدن ماری جوانا می چرخد. برخی از دوستان همدیگر را تحت فشار قرار می‌دهند تا نوشیدنی ‌هایی را امتحان کنند یا چیزی بکشند. به علاوه آن ها می بینند که همه دوستانشان از مصرف آن مواد لذت می ‌برند. در ذهن آن ها مصرف مواد مخدر را بخشی عادی از تجربه نوجوانی تصور می کنند.

فرار و خود درمانی

گاهی نوجوانان ناراضی هستند و نمی توانند راه حل سالمی برای ناامیدی خود پیدا کنند. همچنین یک فرد مورد اعتماد برای صحبت با آن پیدا نمی کنند. ممکن است برای از بین بردن این حس ها به مواد شیمیایی روی آورند. سال ‌های نوجوانی اغلب دشوار است و می‌تواند تأثیرات عاطفی نامناسبی بر نوجوانان  بگذارد. حتی گاهی اوقات باعث افسردگی آن ها خواهد. بنابراین وقتی به نوجوانان این فرصت داده می‌ شود که چیزی را برای بهتر کردن احساسشان انجام دهند، بسیاری نمی‌ توانند مقاومت کنند.

به دنبال هیجان هستند

یکی دیگر از دلایل اعتیاد نوجوان می تواند، اشتیاق آن ها برای هیجان باشد. در واقع نوجوانانی که نمی توانند تنها بودن را تحمل کنند، یا هوس هیجان زیاد دارند، کاندیدای اصلی برای سوء مصرف مواد هستند. آن ها تصور می کنند الکل و ماری جوانا به پر کردن خلأ درونی آن ها کمک می کند. علاوه بر این، آن ها یک زمینه مشترک برای تعامل با سایر جوانان مشابه فراهم می کنند.

ویژگی شورش و سرکشی

نوجوانان سرکش بر اساس شخصیت خود مواد مختلفی را انتخاب می کنند. معمولاً الکل داروی انتخابی برای نوجوان عصبانی است. زیرا او را آزاد می کند تا رفتار پرخاشگرانه ای داشته باشد. متامفتامین همچنین رفتارهای پرخاشگرانه و خشونت آمیز را تشویق می کند. به علاوه می تواند بسیار خطرناک تر و قوی تر از الکل باشد. از سوی دیگر، ماری جوانا اغلب به نظر می رسد که پرخاشگری را کاهش می دهد و بیشتر یک داروی اجتنابی است. ال اس‌ دی و مواد توهم ‌زا نیز داروهای فراری هستند که اغلب توسط نوجوانان استفاده می ‌شوند. این نوجوانان احساس سوء تفاهم می‌ کنند و مشتاق فرار به دنیای ایده‌آل و مهربان ‌تر هستند. سیگار کشیدن نوجوان نیز نوعی سرکشی برای به رخ کشیدن استقلال آن ها و عصبانی کردن والدینشان است.

عدم اعتماد به نفس

یکی از دلایل اعتیاد نوجوان، کمبود اعتماد به نفس است. چرا که بسیاری از نوجوانان خجالتی هستند و اعتماد به نفس ندارند. این افراد گزارش می دهند که تحت تأثیر مواد مخدر یا الکل کارهایی را انجام می دهند که در غیر این صورت انجام نمی دادند. این بخشی از جذابیتی است که مواد مخدر و الکل حتی برای نوجوانان با اعتماد به نفس دارد. این مواد به آن ها شهامت می دهد که حتی اگر صدایشان وحشتناک باشد با صدای بلند آواز بخوانند.

وسوسه دوستان

شاید مهم ترین عامل قابل پیشگیری در سوء مصرف مواد، اطلاعات نادرست در مورد مواد مخدر و الکل باشد. تقریباً همه نوجوانان دوستانی دارند که ادعا می ‌کنند در مواد مخدر، متخصص هستند. همچنین ادعا دارند که می ‌توانند به آن ها اطمینان دهند که خطرات آن مواد حداقل است. به نوجوان خود در مورد خطرات مصرف مواد مخدر آموزش دهید تا از حقایق واقعی در مورد مصرف مواد آگاه شود.

عوارض اعتیاد به مواد مخدر بر نوجوان

مغز انسان تا 25 سالگی در حال رشد است. از جمله قشر جلوی مغز که نقش مهمی در تصمیم گیری ایفا می کند. استفاده از مواد مخدر در دوران جوانی می تواند در فرآیندهای رشد مغز اختلال ایجاد کند. همچنین می تواند بر تصمیم گیری افراد نیز تأثیر بگذارد. هر چه جوانان زودتر شروع به مصرف مواد مخدر کنند، امکان ادامه مصرف در آینده نیز بیشتر خواهد بود. سوء مصرف مواد مخدر در جوانان می تواند به مشکلاتی مانند بیماری قلبی ، فشار خون بالا و اختلالات خواب منجر شود. از دیگر عوارض سوء مصرف مواد مخدر در نوجوانان عبارت اند از:

• مصرف مواد مخدر مختلف سبب قضاوت ضعیف در تعاملات شخصی و اجتماعی می شود.
• اعتیاد نوجوان ممکن است موجب رابطه جنسی پر خطر شود. رابطه جنسی نا ایمن ممکن است علاوه بر بیماری های مختلفی چون ایدز، هپاتیت و … منجر به بارداری های ناخواسته نیز شود.
• منجر به ابتلا به اختلالات متعدد سلامت روان از جمله افسردگی و اضطراب خواهد شد.
• رانندگی بعد از مصرف هر ماده مخدری می تواند سبب شود مهارت های حرکتی راننده و هوشیاری او کاهش پیدا کند.
• می تواند باعث افت تحصیلی نوجوان شود.

اثرات داروها بر سلامتی

مصرف مواد مخدر می تواند منجر به اعتیاد به مواد مخدر، اختلال شدید، بیماری و مرگ شود. خطرات مواد مخدر شامل مواردی است که آن ها را ذکر خواهیم کرد.

• کوکائین، خطر حمله قلبی، سکته مغزی و تشنج
• اکستازی، خطر نارسایی کبد و نارسایی قلبی
• مواد استنشاقی، خطر آسیب به قلب، ریه ها، کبد و کلیه ها پس از مصرف طولانی مدت
• ماری جوانا، خطر اختلال حافظه، یادگیری، حل مسئله و تمرکز، خطر روان پریشی، مانند اسکیزوفرنی، توهم، یا پارانویا
• مت آمفتامین، خطر بروز رفتارهای روان پریشی پس از مصرف طولانی مدت یا دوز بالا
• مواد افیونی، منجر به دیسترس تنفسی یا در صورت مصرف بیش از حد مرگ را به همراه دارد.
• سیگارهای الکترونیکی (تبخیرکننده) ، سبب وابستگی به نیکوتین خواهد شد.

علائم اعتیاد در نوجوان چیست؟

علائم فیزیکی و رفتاری زیادی وجود دارد که نشان دهنده مصرف مواد مخدر و اعتیاد نوجوان است. در مورد آن ها بیاموزید و از رفتار یا ظاهر فرزندتان آگاه باشید.

• صحبت کردن یا تلفظ ضعیف (از استفاده از مسکن ها و داروهای افسردگی)
• صحبت کردن سریع یا انفجاری (در اثر استفاده از محرک ها )
• چشم های پرخون
• سرفه ای که از بین نمی رود.
• بو یا نفس غیرمعمول (در اثر استفاده از داروهای استنشاقی )
• مردمک های بسیار بزرگ (گشاد شده) یا بسیار کوچک
• حرکت سریع چشم (نیستاگموس)، می تواند نشانه ای از استفاده از PCP باشد.
• از دست دادن اشتها با استفاده از آمفتامین ها، مت آمفتامین ها یا کوکائین رخ می دهد.
• افزایش اشتها (با مصرف ماری جوانا)
• راه رفتن ناپایدار
• ممکن است متوجه تغییراتی در سطح انرژی نوجوان شود
• تنبلی، بی تفاوتی یا خواب ‌آلودگی مداوم در اثر استفاده از مواد مخدر مانند: هروئین یا کدئین، یا ممکن است با از بین رفتن داروهای محرک رخ دهد.
• بیش فعالی، با مصرف محرک هایی مانند کوکائین و متامفتامین ها دیده می شود.
• همچنین ممکن است متوجه تغییراتی در رفتار نوجوان خود شوید.
• عملکرد ضعیف و افزایش غیبت از مدرسه
• عدم شرکت در فعالیت های معمول
• تغییر گروه های دوستان
• فعالیت های مخفی

چگونه از طریق بو مصرف مواد را متوجه شویم؟

برخی از داروها مانند ماری جوانا یا تنباکو بوی قوی در افرادی که آن ها را مصرف می کنند به جا می گذارند. مطمئناً اگر پسر یا دختر شما مصرف کننده باشد، از یک سری راهکارها استفاده می کند تا احتمال اینکه بوی مواد موجب شود دستش رو شود را به حداقل برساند. جویدن آدامس، تمیز کردن مکرر دست ها و حتی استفاده بیش از حد از ادکلن، نمونه هایی از این موارد هستند. اما همیشه آثار بو چه در دست هایی که سیگار یا مواد نگه داشته می شود و چه در لباس یا مو باقی می ماند. می توانید سعی کنید درست زمانی که فرزندتان از معاشرت با دوستانش به خانه می آید، با او گفتگو کنید. همچنین می توانید لباس های نوجوان خود را قبل از گذاشتن در ماشین لباسشویی بو کنید. اگر مورد مشکوکی مشاهده کردید، می توانید متوجه اعتیاد نوجوان خود شوید.

تشخیص مصرف مواد از طریق چشم ها !

از طریق چشم ها می توانید مصرف مواد مخدر را تشخیص دهید. اما باید مشخص باشد که هر دارویی اثرات خود را دارد بنابراین، چندین علامت قابل مشاهده وجود دارد که می تواند در این قسمت از بدن ظاهر شود. به عنوان مثال، ماری جوانا باعث قرمز شدن چشم ها و ظاهر شدن حالت خواب آلود در آن ها می شود. در صورت مصرف داروهایی مانند اکستازی، چشم ها گرد، باز و با مردمک های گشاد شده دیده خواهند شد. کوکائین نیز شکلی شبیه به این داروها ایجاد می ‌کند، اما اثرات آن کمتر اغراق ‌آمیز است.

با نوسانات خلقی مصرف مواد را تشخیص دهید!

مواد مخدر باعث ایجاد تغییر خلق و خوی بسیار محسوسی در فردی که آن ها را مصرف می کند می شود. این امر معمولاً به این دلیل اتفاق می‌ افتد که بدن درخواست می‌ کند تا دوباره از دارو استفاده شود. بنابراین مصرف کنندگان می‌ توانند تحریک‌ پذیر، بد خلق و حتی تهاجمی باشند. علاوه بر این، حضور والدین باعث می ‌شود جوانانی که مواد مصرف می‌ کنند بسیار ناراحت شوند. در این مواقع ترجیح می ‌دهند برای انجام کارهای خود زمان خود را به تنهایی بگذرانند.

راه های درمان و ترک اعتیاد در نوجوان

تحقیقات نشان می‌ دهد که در درمان اعتیاد به مواد افیونی ( اعم از مسکن ‌های تجویزی یا داروهایی مانند هروئین یا فنتانیل )، دارو باید خط اول درمان باشد. معمولاً درمان با نوعی درمان رفتاری یا حمایت روان ‌شناختی حرفه‌ای ترکیب می ‌شود. همچنین داروهایی برای درمان اعتیاد به الکل و نیکوتین وجود دارد. از داروها برای کمک به سم زدایی فرد از مواد مخدر استفاده می شود.

درمان اعتیاد با سم زدایی!

سم زدایی برای کمک به بهبودی فرد، کافی نیست. سم زدایی به تنهایی، بدون درمان بیشتر، معمولاً منجر به از سرگیری مصرف دارو می شود. در حال حاضر هیچ دارویی برای کمک به درمان اعتیاد نوجوان به مواد مخدر مانند محرک ها یا حشیش وجود ندارد، بنابراین درمان این نوع اعتیاد شامل درمان های رفتاری است. درمان باید شخصی باشد و الگوهای مصرف هر بیمار و مشکلات پزشکی، روانی و اجتماعی مربوط به دارو را در درمان در نظر گرفت.

دارو هایی که به درمان اعتیاد کمک می کنند

چندین دارو و دستگاه وجود دارد که می تواند در مراحل مختلف درمان برای کمک به قطع مصرف دارو، ادامه درمان و جلوگیری از عود بیماری مفید باشد.

قطع مصرف مواد

هنگامی که یک بیمار برای اولین بار مصرف مواد مخدر را متوقف می کند، ممکن است تعدادی از علائم فیزیکی و احساسی را تجربه کند. این علائم شامل بی قراری یا بی خوابی، افسردگی، اضطراب و سایر اختلالات سلامت روان می شوند. برخی داروها و دستگاه‌های درمانی این علائم را تسکین می‌ دهند و قطع مصرف داروها را آسان ‌تر می ‌کنند.

کمک به ادامه درمان

برخی از داروهای درمانی برای کمک به مغز برای سازگاری تدریجی با عدم وجود دارو استفاده می شوند. این درمان ها برای جلوگیری از هوس مواد مخدر به کندی عمل می کنند و اثر آرام بخشی بر سیستم های بدن دارند. آن ها می توانند به بیماران کمک کنند تا روی مشاوره حرفه ای و سایر روان درمانی های مرتبط با درمان دارویی تمرکز کنند.

کمک به جلوگیری از عود

علم به ما آموخته است که عوامل استرس ‌زای مرتبط با مصرف مواد و قرار گرفتن در معرض مواد مخدر شایع‌ ترین محرک ‌های عود هستند.دانشمندان برای تداخل با این محرک‌ ها و کمک به بیماران برای ادامه بهبودی، روش‌ های درمانی مختلفی ایجاد کرده‌اند.

رفتار درمانی چگونه اعتیاد نوجوان به مواد مخدر را درمان می کند؟

رفتار درمانی به افراد در درمان مواد مخدر کمک می کند تا نگرش ها و رفتارهای خود را در رابطه با مصرف مواد تغییر دهند. در نتیجه، بیماران می‌ توانند با موقعیت‌ های استرس‌ زا و محرک ‌های مختلفی که می ‌توانند باعث عود مجدد شوند، کنار بیایند. رفتار درمانی همچنین می تواند اثر بخشی داروها را افزایش دهد و به بیمار کمک کند مدت طولانی تری در درمان بماند. ما در مجموعه پناه سبز دوره جامع و عملی والدین مشاور را برای شما تهیه و تدوین کرده ایم تا اگر نوجوان شما در گیر چالش مواد مخدر و سیگار بود بتوانید آموزش هایی را بیاموزید و بدایند تا با برخورد با نوجوان خود چطور عمل کنید تا بتوانید او را از این مشکل رها کنید.

راه های پیشگیری از اعتیاد در نوجوانان

همیشه پیشگیری بهتر از درمان است. از همین رو، پیش از آنکه فرزند شما در دام اعتیاد بافتد، بهتر است با دادن آموزش های لازم و رعایت برخی نکات، تا جای ممکن از اعتیاد نوجوان خود جلوگیری کنید. برخی از راهکارها عبارتند از:

آموزش و افزایش آگاهی

همیشه سعی کنید اطلاعات خودتان را بروز نگه دارید و دانش خود را در اختیار فرزندانتان قرار دهید. هیچ چیز مانند آموزش درست و افزایش آگاهی فرزندتان نمی تواند از اعتیاد او جلوگیری کند. چرا که معمولا فروشندگان مواد مخدر یا گروه همسالان با جملاتی همچون این ماده اعتیاد آور نیست و خطری ندارد، سعی بر گول زدن نوجوانان دارند. اگر در این مورد به فرزند خود به خوبی آموزش دهید، او فریب نمی خورد.

آموزش و مهارت نه گفتن

از جمله آموزش هایی مهمی که باید به فرزند خود بدهید، مهارت نه گفتن است. این مهارت یکی از مهم ترین نقش ها را در پیشگیری از اعتیاد دارد. چرا که اگر فرزند شما نتواند در مواقع لزوم جلوی اصرار دیگران بایستد، باز هم دچار آسیب خواهد شد.

اعتماد به نفس

فردی که اعتماد به نفس بالایی داشته باشد، برای ابراز وجود خود نیازی به مصرف مواد مخدر پیدا نمی کند. بنابراین همواره سعی کنید اعتماد به نفس فرزند خود را تقویت نمایید.

ارتباط خوب والدین و فرزند

همواره سعی کنید ارتباط خود با فرزندتان را بهبود دهید. این فرایند باید از دوران کودکی شروع شود. به گونه ای رفتار کنید که با حفظ حرمت ها، همواره نوجوان، شما را به عنوان دوست خود ببینند. در این صورت او شما را حامی خود می داند و اگر احتمال خطایی نیز وجود داشته باشد شما را در جریان قرار می دهد. اینگونه می توانید به موقع به او کمک کنید.

سخن پایانی…

نوجوانی و جوانی سنین سخت و پر از تغییراتی است. در آن بسیاری از نوجوانان و جوانان دست به کارهایی می زنند که ممکن است بعداً پشیمان شوند. در این سنین، درک خطر کمتر است. بنابراین بسیاری از جوانان بدون آگاهی کامل از عواقب آن کارهای بسیاری را انجام می دهند. اعتیاد نوجوانان نیز در این دوره مشاهده می شود که در صورت برخورد با آن باید آگاهانه عمل کنید.

 

سوالات متداول

• اعتیاد نوجوان چه علائمی دارد؟

از روی برخی از علائم فیزیکی و رفتاری می توان تشخیص داد که فرزند ما به اعتیاد دچار شده است یا نه. برخی از این علائم عبارتند از: عملکرد ضعیف و افزایش غیبت از مدرسه، عدم شرکت در فعالیت های معمول، تغییر گروه های دوستان، فعالیت های مخفی، صحبت کردن یا تلفظ ضعیف، چشم های پرخون و ….

• اعتیاد نوجوان می تواند چه دلایلی داشته باشد؟

دلایل مختلفی برای کشش افراد به سمت مواد مخدر وجود دارد. این دلایل عبارتند از: کنجکاوی و رفتن به دنبال هیجان، رفتار بزرگسالان و دوستان، عدم اعتماد به نفس، تشویق دوستان، ویژگی سرکشی و شورشی بودن و فرار از مسائل.