افت تحصیلی نوجوان | دلایل افت تحصیلی + راه حل

مدرسه بخش مهمی از زندگی نوجوانان است. نوجوانان تا زمانی که از مدرسه فارغ التحصیل شده و وارد دنیای بزرگسالی شوند، بیشترین زمان خود را در محیط مدرسه سپری می کنند. وضعیت تحصیلی آن ها در مدرسه می تواند مسیر آینده شان را تحت تأثیر قرار دهد؛ همین طور وجود هر مشکلی برای نوجوان می تواند وضعیت تحصیلی او را دستخوش تغییر کند؛ به همین دلیل توجه به پیشرفت یا پسرفت تحصیلی دانش آموزان در سنین نوجوانی اهمیت زیادی دارد و افت تحصیلی نوجوان می تواند بیان کننده مشکلات کوچک یا بزرگی در زندگی او باشد.

نشانه های افت تحصیلی در نوجوان

نشانه های بسیاری برای آگاه کردن والدین نسبت به افت تحصیلی نوجوان وجود دارد. ممکن است والدین رفتارهایی را از نوجوان ببینند که نشان دهنده عدم میل او به مطالعه دروس یا رفتن به مدرسه باشد. این نشانه ها در دراز مدت سبب ضعف در تحصیل می شوند. اگر آزمون یا سنجشی وجود داشته باشد، نتایج این آزمون ها می توانند والدین را نسبت به پسرفت تحصیلی آگاه کنند. گاهی نیز این امکان وجود دارد تا معلمان یا کادر مدرسه طی نامه یا جلسه ای ضعیف شدن درس نوجوان را به اطلاع والدین برسانند.

زمانی که نتیجه آزمون ها، سنجش ها یا تذکر معلمان و اساتید، افت تحصیلی فرد را مطرح می کنند، نتیجه واضح و آشکار خواهد بود. پس از آگاهی از این وضعیت باید نسبت به بر طرف کردن مشکل دانش آموز اقدام کرد تا جلوی پسرفت بیشتر گرفته شود؛ ولی در برخی شرایط نشانه ای آشکار برای نشان دادن افت تحصیلی وجود ندارد و تنها برخی رفتارهای نوجوان دچار تغییر شده و گاهی نگران کننده هستند.

در چنین شرایطی والدین باید هوشیار و گوش به زنگ باشند؛ زیرا می توانند قبل از آسیب و افت تحصیلی نوجوان، مشکل را بر طرف کنند. برخی رفتارها که نشان می دهند نوجوان نسبت به درس و مدرسه بی توجه شده و امکان دارد با آسیب درسی و پسرفت تحصیلی مواجه شود، عبارتند از بهانه گیری کردن و امتناع از مدرسه رفتن، شرکت نکردن در کلاس های تقویتی و فوق برنامه، انجام ندادن تکالیف و گاهی فرار از مدرسه و کلاس درس.

چطور باید از درست بودن نشانه ها مطمئن شد؟

در زمان مشاهده هر یک از رفتار های بالا در نوجوان، برای اطمینان از موقتی نبودن آن ها، سعی کنید با نوجوان خود درباره مدرسه، درس ها، آزمون ها و دوستانش صحبت کنید. اگر نوجوان با شما همراهی کرد یا سؤالات شما را به راحتی و بدون ایجاد درگیری یا پرخاشگری پاسخ داد، به احتمال قوی مشکل موقتی است؛ البته باز هم نیاز خواهد بود تا از موقتی بودن آن ها اطمینان پیدا کنید. این اطمینان با زیر نظر داشتن رفتار های نوجوان حاصل خواهد شد.

در صورتی که نوجوان از صحبت کردن درباره درس، مدرسه، وضعیت خود در گروه دوستان یا نمراتی که کسب کرده طفره رفت، این امر نشانه ای برای احتمال وقوع ضعف در تحصیل خواهد بود؛ در نتیجه باید مشکل را ریشه یابی کرده و حل کنید. با ریشه یابی و حل مشکل می توانید از افت تحصیلی نوجوان جلوگیری کرده یا پس از پسرفت تحصیلی، به او برای جبران این شرایط و بازگشت به وضعیت مطلوب، کمک کنید. در تمام این مراحل نوع و چگونگی ارتباط با نوجوان بسیار مهم و اثرگذار است.

دلایل افت تحصیلی نوجوان

با دیدن نشانه های افت تحصیلی، والدین با نگرانی های بسیاری مواجه می شوند. یافتن دلایل، مهم ترین گام در حل مشکل نوجوان خواهد بود. این دلایل می تواند شخصی بوده و به دانش آموز مربوط شوند یا به دلیل شرایط ایجاد شده در مدرسه باشند. حل کردن مشکلات بیرونی و مربوط به مدرسه به مراتب راحت تر از مشکلات شخصی نوجوان خواهد بود؛ زیرا این مشکلات مربوط به دنیای درونی و پر تلاطم دوره بلوغ و نوجوانی هستند.

• دلایل شخصی و ایجاد کننده پسرفت تحصیلی

در برخی شرایط مشکلات و درگیری های ذهنی و روحی سبب افت تحصیلی نوجوان می شود. در سنین بلوغ امکان دارد نوجوان دچار درگیری های عاطفی شده باشد. این درگیری ها تمرکز را از او می گیرند و همین امر سبب آسیب به تحصیل دانش آموز می شود. رابطه عاطفی نوجوان و درگیری های مربوط به آن می توانند به واسطه آشنایی با جنس مخالف بوده یا به دلیل گذر از دوره کودکی و داشتن احساساتی متفاوت نسبت به خانواده باشد. احساس درک نشدن توسط والدین بخشی از این درگیری های عاطفی خواهد بود.

مسئله بلوغ، مشکل دیگری است که نوجوان را درگیر کرده و می تواند افت تحصیلی نوجوان را با خود به همراه داشته باشد. اگر والدین پیش از شروع سن بلوغ فرزندشان، آموزش های لازم را شروع کنند، این امکان وجود دارد که تا حد زیادی بتوانند از پسرفت تحصیلی جلوگیری کنند؛ البته اگر بعد از شروع سن بلوغ و مشاهده ضعف در تحصیل متوجه بحران شوید، باز هم راه برای کمک به نوجوان برای جبران این وضعیت وجود دارد.

مشکلاتی مانند نداشتن انگیزه، تنش در فضای خانه و درگیری اعضای خانواده با یکدیگر، افسردگی نوجوان، سرگرم بودن بیش از حد در دنیای فناوری و فضای مجازی، استرس و اضطراب شدید، مقایسه شدن نوجوان با دیگر هم سن ها، نداشتن خواب کافی یا تغذیه مناسب، مشکلات تمرکز و موارد این چنینی می توانند باعث افت تحصیلی نوجوان شوند.

• موارد مربوط به مدرسه و افت تحصیلی

در کنار مشکلاتی که روح و روان دانش آموز را درگیر می کنند، امکان دارد مشکلات مربوط به آموزش و مدرسه باعث افت تحصیلی نوجوان شده باشند. یکی از این موارد ضعف در دروس پایه خواهد بود. اگر آموزش ها در مقاطع پایین تر کامل نباشند و پیش نیازها به خوبی تأمین نشوند، نوجوان با فهم مطالب جدید به مشکل می خورد و به همین دلیل دچار ضعف در تحصیل خواهد شد.

گاهی پیش می آید که نوجوان با محیط مدرسه یا کادر آموزشی ارتباط مناسبی نداشته و به همین دلیل از فضای مدرسه بیزار است. در چنین شرایطی افت تحصیلی نوجوان با تغییر مدرسه یا بر طرف کردن مشکل او با محیط مدرسه یا کادر آموزشی حل خواهد شد. دوستان و گروه های دانش آموزی که نوجوان در آن ها حضور دارد، از دیگر منشأ های افت یا پیشرفت تحصیلی خواهند بود.

انتخاب رشته نامناسب و به دور از توانایی ها یا علایق نوجوان، دسترسی نداشتن به منابع مناسب درسی، آگاهی نداشتن دانش آموز نسبت به شیوه های مطالعاتی و یادگیری، برنامه ریزی نادرست و غیر اصولی یا نداشتن اولویت بندی برای کارهای گوناگون یا درس خواندن، از دلایل دیگری هستند که می توانند افت تحصیلی نوجوان را رقم بزنند.

• تأثیر دوران بلوغ بر افت تحصیلی نوجوان

دوره بلوغ یکی از حساس ترین دوران زندگی محسوب می شود. در این دوران فرد از کودکی به دوره نوجوانی قدم می گذارد. تغییرات فیزیکی، روحی و هورمونی در نوجوان پدید می آید. این تغییرات می توانند در خلق و خوی نوجوان اثر بگذارند؛ در نتیجه وضعیت تحصیلی نوجوان هم تأثیر می پذیرد. در این بحران سنی سؤالات بسیاری برای نوجوان مطرح می شود و درگیری های بسیاری را برای او پدید می آورد. اگر این سؤالات با آگاهی و به خوبی توسط والدین یا مشاوران پاسخ داده نشوند، آسیب هایی کوچک و بزرگ گریبان گیر او خواهد شد.

در سنین حساس نوجوانی، باید مشکلاتی مانند افت تحصیلی نوجوان با صبر، حوصله و دانش بررسی و بر طرف شوند؛ زیرا سخت گیری بیش از حد یا پیش رو، بدون داشتن دانش کافی ممکن است نوجوان را بیشتر از خانواده دور کرده و به دام مشکلات بزرگ تری بیندازد. برخی از این مشکلات می توانند جبران ناپذیر بوده و زندگی نوجوان را با بحران هایی غیر قابل حل مواجه کند.

به همین دلیل توصیه می شود والدین، دوره ها یا کتاب هایی که چگونگی رفتار با نوجوانان در سنین بلوغ را آموزش می دهند، تهیه کرده و از آن ها بهره ببرند. همین طور اگر نوجوان همکاری لازم را داشت، دوره ها یا کتاب هایی را نیز ویژه سنین نوجوانی برای فرزند خود تهیه کنند. در صورت نیاز می توان از مشاوران و روانشناسان در کنار این دوره ها استفاده کرد.

• مدیریت ضعیف زمان

دانش آموزانی که نمی توانند زمان را به خوبی مدیریت کنند، اغلب دچار افت تحصیلی خواهند شد. این افراد نمی توانند به درستی برنامه ریزی کرده و کارهای خود را به موقع انجام دهند. به همین دلیل درس ها و سایر فعالیت ها را عقب می اندازند. این افراد معمولا در زمان امتحانات نیز درس خواندن خود را عقب می اندازند و همین امر باعث کاهش نمرات آن ها می شود. اگر فکر می کنید نوجوان شما نیز درگیر این مشکل است، بهتر است به عنوان والدین به آن ها کمک کنید تا بتوانند به خوبی برنامه ریزی کرده و کارها را به موقع و سر زمان انجام دهند.

• گذراندن وقت با گوشی و کامپیوتر

یکی دیگر از دلایل بارز افت تحصیلی نوجوانان، سرگرم شدن آن ها با موبایل یا بازی های کامپیوتری است. سرگرم شدن با موبایل و شبکه های کامپیوتری اگر بیش از اندازه باشد، افراد را از زندگی سالم و پرتحرک دور می کند و باعث کاهش علاقه آن ها به درس خواندن می شود. به همین دلیل اگر فرزند شما به بازی های کامیپوتری یا استفاده از گوشی اعتیاد دارد، باید سعی کنید با روش های درست، شیوه ی زندگی آن ها را تغییر دهید.

کلام پایانی

در برخی مواقع امکان دارد متوجه افت تحصیلی نوجوان شوید. در چنین شرایطی، نگرانی اولین واکنش والدین خواهد بود. یافتن دلایل آسیب زا و بر طرف کردن مشکل، بهترین کمک برای نوجوان خواهد بود. در برخی شرایط یافتن مشکل آسان بوده و راه حل نیز به راحتی به دست می آید؛ ولی در برخی موارد دلایل وضعیت تحصیلی نامناسب نوجوان پیچیده خواهد بود.

در زمان هایی که به راحتی نمی توانید مشکل نوجوان را شناسایی کنید، کمک گرفتن از متخصصان و مشاوران یا مطالعه کتاب هایی مفید در این زمینه می تواند بسیار سودمند باشد. مجموعه پناه سبز یکی از خوش نام ترین مجموعه های فعال در این زمینه است.

افراد فعال در مجموعه پناه سبز در حال تلاش برای یاری رساندن به والدین و نوجوانان هستند؛ به همین دلیل با برگزاری دوره والدین مشاور، قدم مهمی در راستای حل مشکلات و ارائه راهکارهای مناسب به والدین برداشته است. شما می توانید از طریق همین سایت برای خرید دوره والدین مشاور اقدام کنید تا بتوانید ارتباطی خوبی با نوجوان خود بگیرید و بسیاری از مسائل را به درستی حل کنید.

سوالات متداول

• چه دلایلی برای افت تحصیلی نوجوان وجود دارد؟

دلایل مختلفی برای افت تحصیلی نوجوان می تواند وجود داشته باشد. برخی از آن ها عبارتند از: دلایل شخصی و روحی نوجوان، دلایل مربوط به مدرسه و محیط اطراف و دوران بلوغ از جمله مهم ترین دلایل برای افت تحصیلی هستند.

• نشانه های افت تحصیلی در نوجوانان چیست؟

والدین رفتارهایی را از نوجوان ببینند که نشان دهنده عدم میل او به مطالعه دروس یا رفتن به مدرسه باشد. این نشانه ها در دراز مدت سبب ضعف در تحصیل می شوند. اگر آزمون یا سنجشی وجود داشته باشد، نتایج این آزمون ها می توانند والدین را نسبت به پسرفت تحصیلی آگاه کنند. گاهی نیز این امکان وجود دارد تا معلمان یا کادر مدرسه طی نامه یا جلسه ای ضعیف شدن درس نوجوان را به اطلاع والدین برسانند. زمانی که نتیجه آزمون ها، سنجش ها یا تذکر معلمان و اساتید، افت تحصیلی فرد را مطرح می کنند، نتیجه واضح و آشکار خواهد بود. پس از آگاهی از این وضعیت باید نسبت به بر طرف کردن مشکل دانش آموز اقدام کرد تا جلوی پسرفت بیشتر گرفته شود.