بی هدفی نوجوان| راه های ایجاد انگیزه در نوجوان بی هدف!

آیا فرزند نوجوان شما نسبت به یادگیری مسائل جدید بی علاقه به نظر می رسد؟ آیا نوجوان شما تکالیف یا کارهای خانه خود را انجام نمی دهد؟ آیا متوجه افت ناگهانی عملکرد مدرسه نوجوان خود شدیده اید؟ فرزندتان ممکن است در دوران رشد، به خصوص در مدرسه، مشکلات متعددی را تجربه کند. بسیاری از والدین تعجب می کنند که، چرا بیشتر نوجوانان با تمرکز بر وظایف خود و انجام آن مشکل دارند. نوجوانان گاهی انگیزه خود را برای انجام وظایف شخصی، خواه مسئولیت های خانه یا مدرسه از دست می دهند حتی ممکن است والدین شاهد افت تحصیلی نوجوان باشند. منابع بی هدفی نوجوان می تواند ناشی از عوامل ژنتیکی، سلامت روانی، تجربیات با اطرافیان یا شرایط فعلی آنها باشد. ما در این مقاله به بررسی علت بی هدفی نوجوان می پردازیم. با ما همراه باشید.

علت بی هدفی نوجوان چیست؟

علم پزشکی می گوید: خلق و خوی فرد توسط نوعی از انتقال دهنده های عصبی مغز به نام دوپامین تعیین می شود. این هورمون نقش مهمی در سیستم انگیزش و پاداش دارد. علاوه بر این، به تسهیل یادگیری نیز کمک می کند. دوپامین یک هورمون ضروری در دوران بلوغ است. زمانی که نوجوانان شروع به تمرکز بیشتر روی نیازهای تحصیلی خود می کنند، سطوح پایین دوپامین، باعث کمبود انگیزه می شود. در نتیجه والدین شاهد بی هدفی نوجوان خود خواهند بود.

عوامل ایجاد بی انگیزگی و بی هدفی در نوجوان چیست؟

یکی دیگر از عوامل بی هدفی نوجوان، ضربه های روحی ناشی از سوء استفاده فیزیکی، عاطفی یا جنسی، بلایای طبیعی، جنگ ها و سایر اعمال خشونت آمیز یا مرگ یکی از عزیزان او می باشد. این شرایط می تواند به ترشح سطوح پایین دوپامین در مغز کمک کند. علاوه بر این، اختلالات روانی و جسمی نیز می تواند باعث کمبود انگیزه در نوجوان شود. اختلالات روانی مانند افسردگی و اضطراب منجر می شود، نوجوانان احساس بی هدفی و بی انگزشی کنند.

نوجوانان دارای ناتوانی جسمی ممکن است احساس کنند که “عادی نیستند” و اقدام به قلدری و پرخاشگری نمایند. در مطالعه ای که در سال 2015 انجام شد، محققان به این نتیجه رسیدند که، قلدری و پرخاشگری بر احساسات و انگیزه تحصیلی دانش آموزان تأثیر می گذارد.

همچنین یکی از علت های اصلی بی هدفی در نوجوانان، نداشتن هدف و مشخص نبودن مسیر درست برای رسیدن به آن است. حتی می توان گفت که اعتماد به نفس و میزان انگیزه نیز به یکدیگر مرتبط هستند. فردی که دارای اعتماد به نفس کمی است، انگیزه ی کمتری برای شروع کارها و دنبال کردن اهداف خود دارد چرا که احساس ناتوانی می کند و همین احساس ناتوانی باعث سرخوردگی و کاهش انگیزه در فرد می شود.

یکی دیگر از دلایل بی هدفی نوجوان، کم تحرکی و بی خوابی است. متاسفانه امروزه این موارد در بین نوجوانان و جوانان بسیار به چشم می خورد. تحقیقات نشان داده که کم تحرکی می تواند باعث بروز افسردگی، اضطراب و کاهش تمرکز فرد شود. کم خوابی نیز این وضعیت را بدتر می کند. بنابراین رژیم غذایی مناسب، ورزش و خواب کافی می تواند روی انگیزه افراد تاثیر بگذارد.

نحوه رفتار صحیح والدین با نوجوان بی هدف و بی انگیزه

اگر شما نیز شاهد بی هدفی نوجوان خود هستید، به شما پیشنهاد می کنیم حتما راه های زیر را انجام دهید. این راه ها عبارت اند از:

1- علایق فرزندتان را بیابید و با آنها وقت بگذرانید

وقتی نوبت به سرگرمی و تفریح نوجوانتان می رسد، از آنها بپرسید، دوست دارند چه کاری انجام دهند. می دانم به عنوان والدین همیشه بهترین را برای فرزندتان می خواهید. اما بسیار مهم است از منافع آنها حمایت کنید. نه اینکه آنها را مجبور کرده کارهایی را که شما ترجیح می دهید انجام دهند. در نهایت مواردی را که باعث افزایش انگیزه نوجوانتان می شود را کشف نمودید، زمانی را صرف ارتباط با آنها کنید.

علاوه بر این، به آنها در انجام نیازهای تحصیلی خود در خانه یاری رسانده و آنها را راهنمایی کنید. اگر متوجه شدید، آنها وقت خود را صرف فعالیت های کم اهمیت مانند چت کردن با دوستان یا گشت در رسانه های اجتماعی در تمام طول روز می نمایند. در این صورت، رفتار والدین با نوجوان باید به صورتی باشد که تلاش بیشتری برای کمک به آنها برای بازیابی احساس مسئولیت و انگیزه انجام دهید.

2- به سلامت روانی نوجوان خود توجه کنید

بی هدفی نوجوان همچنین ناشی از مسائل زمینه ای سلامت روان مانند: افسردگی و اضطراب می باشد. اگر نوجوان عجیب رفتار می کند، با او صحبت نموده و ببینید آیا متوجه علائمی شده اید یا خیر. اگر مشکوک هستید، فرزندتان مشکلات روانی را تجربه می کند، از مشورت با روانپزشک یا مشاور روانشناس برای کمک حرفه ای دریغ نکنید.

3- احتمال سوء مصرف یا اعتیاد به مواد مخدر فرزندتان را بررسی کنید

به رفتار نوجوان خود توجه کنید، به خصوص زمانی که او در اطراف همسالان خود می باشد. اگر فرزند نوجوان شما اغلب درگیر موقعیت های خطرناک، خشم جاده ای، تصادف یا دعوا می شود، به فعالیت های اجتماعی که دارد توجه ویژه نمایید.به عنوان مثال مواد و الکل می تواند بر اولویت ها و انگیزه های نوجوانان و بزرگسالان تأثیر منفی بگذارند. در مورد علائم و نشانه های سوء مصرف الکل و اعتیاد احتمالی مواد مخدر تحقیق نمایید.

اگر مطمئن هستید علت بی هدفی نوجوان شما، اعتیاد او به مواد مخدر است، فورا نوجوان خود را مجاب کنید تا آزمایش اعتیاد را انجام دهد. زیرا اعتیاد نوجوان از بزرگترین مشکلاتی است که اگر نوجوانی درگیر آن شود می تواند آینده او و خانواده اش را تحت تاثیر قرار دهد.

بررسی کنید، آیا فرزندتان می تواند روی جزئیات تمرکز کند یا خیر؟

از دست دادن انگیزه برای انجام کار صرفا ناشی از عوامل خارجی مانند: فشار همسالان و مصرف مواد نیست. همچنین می تواند ناشی از عوامل ژنتیکی نوجوان باشد. نوجوان شما شاید تنبل بوده، اما می تواند نشانه ای از یک اختلال شخصیت به نام اختلال کمبود توجه/بیش فعالی (ADHD) نیز داشته باشد. جدای از بیش فعالی، نوجوان مبتلا به ADHD اغلب با بی توجهی دست و پنجه نرم می کنند. آنها به دلیل نداشتن انگیزه برای انجام کار، “بی اثر” دیده می شوند و همین امر می تواند در بی هدفی نوجوان اثرگزار باشد.

از استرس دادن به فرزندتان بپرهیزید

بر اساس تحقیقات، استرس نوجوان عمیقاً در نگرش والدین نسبت به آنها ریشه دارد: نق زدن و داد و فریاد مکرر باعث می شود، بیشتر نوجوانان احساس بی انگیزگی کنند. علاوه بر این، تنبیه هایی مانند: کتک زدن یا صحبت نکردن با آنها، می تواند به طور قابل توجهی بر نوجوان استرس وارد نموده و در نهایت منجر به تمایلات سرکشی و پرخاشگری نوجوان شود. علاوه بر این، مدرسه بیشتر دانش آموزان را تحت فشار قرار می دهد و اگر نتوانند نیازهای خود را برآورده کنند، موضوع جدی تر می شود.

با فرزندتان صحبت نموده و بپرسید که آیا برای انجام تکالیفش به کمک شما نیاز دارد یا خیر. برای کاهش بار سنگین تحصیلی، در صورت نیاز، به آنها کمک نمایید. اگر از کمک شما امتناع نموده، اصرار نکنید، زیرا ممکن است باعث تحریک و استرس بیشتر فرزندتان و در نهایت منجر به بی هدفی نوجوان شود. در عوض، به آنها اطمینان دهید همیشه از حمایت شما برخوردارند. عامل دیگر ایجاد استرس در نوجوانان، همسالان می باشند. این مورد اغلب به عنوان استرس اجتماعی شناخته می شود. تغییرات در هورمون ها در دوران بلوغ بر مهارت های اجتماعی نوجوان تأثیر می گذارد. بسیار مهم است که، حلقه های اجتماعی فرزندتان را زیر نظر داشته و ببینید آیا آنها تأثیر مثبتی بررفتار نوجوان شما دارند یا خیر.

راهکارهای افزایش انگیزه در نوجوان بی هدف

بی هدفی نوجوان دغدغه تعداد زیادی از والدین است. امروزه نوجوانان اغلب انرژی زیادی را صرف مسائلی می نمایند، که اهمیت چندانی ندارند. متأسفانه برخی معتقدند، می توان از مسئولیت های خانه، مدرسه و کار غافل شد. حقیقت این است که، آنها باید روی مسئولیت های خود تمرکز کنند تا در بزرگسالی به افرادی مسئولیت پذیر تبدیل شوند. برخی از راهکارهای افزایش انگیزه در نوجوان عبارت اند از:

• شما (والدین) باید بیشتر بر روی فرآیند تمرکز کنید تا نتیجه. اگر نوجوانتان به اهداف خود نمی رسد، به آنها کمک نموده فرصت های بهبود را شناسایی کنند. در عین حال توجه خود را به تلاشی که انجام می دهند، حفظ کنید.
• به استقلال نوجوان خود احترام بگذارید. شاید شما بدانید چه چیزی برای نوجوانتان بهتر است. اما وقتی به آنها کمک کنید تا احساس استقلال بیشتری داشته باشند، به بزرگسالی بالغ تبدیل خواهند شد.
• ارتباط همدلانه را ترویج دهید. اگر نوجوانتان با مشکلی به سراغ شما می آید، با توصیه های ناخواسته، از اصرار برای قطع صحبت های او اجتناب کنید. بیشتر گوش دهید، شنونده بوده و کمتر صحبت کنید. یادتان باشد همیشه می توانید فرزندتان را ارشاد نمایید، اما هنر خوب گوش دادن معجزه می کند.
• از دیگر راه های برخورد با بی هدفی نوجوان این است که از علایق فرزند خود حمایت کنید. در مورد سرگرمی های نوجوان خود طوری صحبت نکنید که گویی آنها وقت تلف می کنند. اگر این کار را انجام دهید، ممکن است نوجوانتان عصبانی شده و نسبت به شما پرخاشگری کند.
• الگوی خوبی برای نوجوان خود باشید. پدر و مادر بودن سخت است و هیچکس از شما انتظار ندارد، کامل باشید. با این حال، نوجوانتان به صورت آگاهانه یا ناخودآگاه شما را زیر نظر دارد و رفتار خود را از شما الگوبرداری می کند زیرا اولین الگوی هر فردی پدر و مادرش است.
• با نوجوان خود و در مورد او مثبت صحبت نمایید. شاید وسوسه انگیز باشد که نوجوان خود را با خواهر و برادر یا همسالانش مقایسه کنید. اما به جای انگیزه دادن به نوجوانتان، این امر می تواند منجر به کاهش عزت نفس در نوجوانان و حتی رنجش او شود.

• عادات سالم را ترویج کنید. عادات سالم به نوجوان کمک می کند تا با استرس کنار آمده و کنترل خود را افزایش دهد. هم چنین در نظم ایجاد شده انگیزه بیشتری برای فعالیت های خود می یابد.
• از دادن پاداش و تنبیه بپرهیزید. تحقیقات نشان داده، پاداش و تنبیه به انگیزه طولانی مدت منجر نمی شود. مطمئنا، این موارد نوجوان را مجبور نموده برای امتحانات آینده بیشتر مطالعه کند، اما ارزش سختکوشی و پشتکار را به نوجوانتان نمی آموزند.
• یکی دیگر از راه های درمان بی هدفی نوجوان این است که، اجازه دهید پیامدهای طبیعی مسیر خود را طی کنند. می دانم که می خواهید نوجوان خود را از درد و ناامیدی بی مورد نجات دهید. اما وقتی به آنها اجازه داده تا از پیامدهای طبیعی بیاموزند، بدون اینکه به آنها بگویید “من به شما گفتم”، از درگیری های ناامید کننده جلوگیری خواهید کرد. در مسیر تجربه کردن زندگی در کنار فرزندتان باشید.
• مربی مناسب پیدا کنید. آیا می دانستید دانش‌آموزانی که راهنما داشته، احتمال موفقیت بیشتری دارند؟ مربی می‌تواند به نوجوانتان در درک موقعیت از دیدگاه‌های مختلف کمک نموده، در این صورت دستیابی به راه‌حل آسان تر خواهد بود.

• نوجوان بی هدف خود را به وسایل برنامه ریزی و طبقه بندی مجهز نمایید. نوجوان خود را تشویق نموده تا تمام اطلاعات مهم را یادداشت نماید، به عنوان مثال: تکالیف، چیزهایی که باید همراه داشته باشند، تاریخ امتحان. در این صورت نوجوان هدفمندتر شده و با اشتیاق بیشتری عمل می کند.
• از گفت و گوهای کوتاه انگیزشی در غالب پند و نصیحت پرهیز کنید. آنچه شما فکر می کنید کلمات الهام‌بخش بوده ممکن است به‌عنوان نق‌، غر یا حتی سرزنش تلقی شوند.
• روال روتین و ساختارها را به همراه نوجوان خود توسعه دهید. روال های خانوادگی ثابت را ایجاد و حفظ کنید. راز روتین های مفید و موثر خانواده این بوده که آنها را با نوجوان خود توسعه دهید. بدین ترتیب به نوجوان خود احساس ارزشمندی و مهم بودن داده، در نتیجه عزت نفسش را افزایش می دهید.

نقش و تاثیر والدین در ایجاد انگیزه در نوجوان بی هدف

اگر فرزندتان تغییر رفتاری ناگهانی داشته باشد، مطمئنا متوجه بی هدفی نوجوان و مشکلات او خواهید شد. فقدان انگیزه ممکن است منجر به مشکلات روحی و روانی متعددی شود. در صورت نادیده گرفتن این مسئله، اثرات آن تا بزرگسالی همراه فرد می ماند. نقش اصلی شما به عنوان والدین این است که تا حد امکان با فرزند در حال رشد خود ارتباط برقرار کنید.

سال های نوجوانی بسیار چالش برانگیز است، بنابراین والدین باید تلاش کنند تا به نوجوان خود در حین رشد و در دوران نوجوانی انگیزه دهند. درک کنید، چه چیزی نوجوانتان را تشویق می کند. درمان حرفه ای به فرزندتان کمک می کند تا در مدرسه علاقه مندتر بوده و انگیزه بیشتری پیدا کند.

• تحقیقات ثابت کرده دوپامین، که گاهی به آن «هورمون شادی» نیز گفته می شود، ماده شیمیایی اولیه مغز بوده و بر رفتار مثبت نوجوان تأثیر می گذارد. فرزندتان را تشویق کنید تا فعالیت های تولیدکننده دوپامین را با شما انجام دهد. این فعالیت ها شامل پیاده روی، بازدید از موزه ها، ساخت آثار هنری، خرید و غیره می باشند.
• راهبردهای مؤثر برای انگیزه پیدا کنید، مانند سیستم پاداش برای انجام وظایفی که به آنها داده شده است. در عین حال، عواقب ناتوانی در انجام آن وظایف را تعیین کنید. اطمینان حاصل نمایید، این عواقب به عنوان یک تجربه شکل دهنده برای آینده نوجوانان شما بوده و نه به عنوان راهی برای تنبیه آنها.
• برای بهبود بی هدفی نوجوان خود همیشه با فرزندتان همکاری نزدیک داشته باشید، چه در مورد نیازهای مدرسه یا فعالیت های تفریحی.
• به نوجوان خود در انجام تکالیفش کمک نموده، اما وظایف را برای او انجام ندهید. با بر عهده نگرفتن وظایف او، احساس مسئولیت را در آنها پرورش می دهید.
• در مورد اهداف کوتاه مدت و بلند مدتشان صحبت نموده و در طول مسیر از آنها حمایت کنید.
• ارتباط موثر برقرار نمایید. در زمان مناسبی مانند آشپزی، هنگام شام یا تماشای فیلم با نوجوان خود صحبت کنید. فضای امنی برای خود و فرزندتان ایجاد نموده تا افکار و احساسات خود را به اشتراک بگذارند.

جمع بندی…

در مجموعه پناه سبز، ما به نوجوانانی که با طیف وسیعی از مسائل، از جمله کمبود انگیزه و بی هدفی دست و پنجه نرم می کنند، کمک می نماییم. درست است که مسئولیت والدین متکی بر رشد همه جانبه فرزندشان است. با این حال، در برخی موارد، کمک حرفه ای مورد نیاز می باشد. حال که درباره بی هدفی نوجوان اطلاعات کسب کردید و با راهکارهای مختلف آشنا شدید، می توانید به پناه سبز اعتماد کرده و در دوره های آموزشی که برگزار می کند شرکت کنید.

«سوالات متداول»

• علت بی هدفی نوجوان چیست؟

علم پزشکی می گوید: خلق و خوی فرد توسط نوعی از انتقال دهنده های عصبی مغز به نام دوپامین تعیین می شود. این هورمون نقش مهمی در سیستم انگیزش و پاداش دارد. زمانی که نوجوانان شروع به تمرکز بیشتر روی نیازهای تحصیلی خود می کنند، سطوح پایین دوپامین، باعث کمبود انگیزه می شود. این بی هدفی نوجوان ممکن است به گونه ای باشد که والدین شاهد افت تحصیلی نوجوان خود باشند.

• راه های افزایش انگیزه توسط والدین کدام است؟

1-شما والدین باید بیشتر بر روی فرآیند تمرکز کنید تا نتیجه.
2-به استقلال نوجوان احترام بگذارید.
3-ارتباط همدلانه را ترویج دهید.
4-با نوجوان خود و در مورد او مثبت صحبت نمایید.

در ویدیو زیر راهکارهای بیشتری برای ایجاد انگیزه در نوجوان را به شما آموزش می دهیم